W Bia³owie¿y warto odwiedziæ :

* obelisk na grobli pa³acowej na cze¶æ króla Polski i elektora saskiego - najstarszy zabytek Bia³owie¿y;
* ko¶ció³ katolicki w "stylu narodowym" z lat 20. XX wieku;
* cerkiew pw. ¶w. Miko³aja Cudotwórcy;
* Park Dyrekcyjny;
* Park Pa³acowy z XIX wieku;
* skansen budownictwa ludowego;
* rezerwat ¿ubrów przy drodze na Hajnówkê;
* Bia³owieski Park Narodowy;
* Muzeum Przyrodniczo - Le¶ne jako jedno z najnowocze¶niejszych w Polsce;
* wiele piêknych szlaków turystycznych, pieszych i rowerowych.

BPN OBSZAR OCHRONY ¦CIS£EJ - zajmuje najlepiej zachowan± czê¶æ Puszczy Bia³owieskiej, po³o¿on± na pó³noc od Bia³owie¿y, w wid³ach rzek Hwo¼nej i Narewki, gdzie przebieg procesów zachodz±cych w lesie nie jest regulowany lub modyfikowany przez cz³owieka. Najwiêksz± atrakcj± OO¦ jest wielka rozmaito¶æ krajobrazów le¶nych i bardzo du¿a liczba drzew o potê¿nych rozmiarach. Jest to najcenniejsza czê¶æ Bia³owieskiego Parku Narodowego, w której zachowa³y siê najstarsze drzewostany Puszczy Bia³owieskiej. Wstêp tylko z licencjonowanym przewodnikiem, w grupach do 25 osób (lub w mniejszych), codziennie z Biura PTTK o godz. 10.00 i 14.00 dla osób indywidualnych, ponadto jest mo¿liwo¶æ zorganizowania dodatkowych wej¶æ. Bilety do nabycia w Muzeum Przyrodniczym w godzinach otwarcia lub w Domu My¶liwskim; Bilety w cenie: normalny - 6 z³; ulgowy - 3 z³.

PARK PA£ACOWY - jest wydzielon± enklaw± Bia³owieskiego Parku Narodowego. Park w typie ogrodu angielskiego za³o¿ony pod koniec XIX w. wg projektu Walerego Kronenberga. Na wzgórzu sta³ pa³ac rosyjskich carów, którzy przyje¿d¿ali tu na polowania. Dla osi±gniêcia szybszego efektu posadzono w parku od razu starsze drzewa. Na dnie doliny rzeki Narewki p³yn±cej u podnó¿y parkowego wzgórza wykopano stawy, które urozmaicaj± krajobraz Parku. Na terenie Parku znajduje siê szereg budynków z koñca XIX w. m.in. obelisk upamiêtniaj±cy ³owy Augusta III Sasa w 1752 r., zabytkowy dworek z 1845 r. - obecnie siedziba O¶rodka Edukacji Przyrodniczej BPN-u.

REZERWAT POKAZOWY ¯UBRÓW - rezerwat stanowi wydzielon± czê¶æ Bia³owieskiego Parku Narodowego. Mo¿na w nim obejrzeæ ¿ubry, ³osie, jelenie, sarny, dziki, wilki, ¿ubronie (mieszañce ¿ubra z byd³em domowym). Rezerwat czynny w okresie letnim codziennie w godz. 9.00 - 17.00 (poza sezonem w poniedzia³ki nieczynny). Bilety wstêpu do kupienia na miejscu (normalny - 6 z³, ulgowy - 3 z³). Do Rezerwatu ¯ubrów skrêca siê w prawo na 4 km drogi Bia³owie¿a - Hajnówka (jad±c od Bia³owie¿y). Mo¿na te¿ doj¶æ pieszo K³adk± "¯ebra ¯ubra" (d³. ok. 4 km) od ulicy Zastawa b±d¼ te¿ od ulicy Krzy¿e (szlak ¿ó³ty).

OBRÊB OCHRONNY HWO¬NA -  Obrêb Ochronny Hwo¼na Bia³owieskiego Parku Narodowego le¿y na obszarze pomiêdzy rzek± Hwo¼n± od po³udnia, granic± pañstwa od wschodu i Polan± Masiewsk± od pó³nocy. Wiêkszo¶æ tego obszaru stanowi las pochodzenia naturalnego, ale znacznie zmieniony w wyniku gospodarki ludzkiej. Stwarza to doskona³± okazjê do obserwacji zmian zachodz±cych w sk³adzie gatunkowym, strukturze wysoko¶ciowej i wiekowej drzewostanów. Od momentu w³±czenia tego terenu i zaprzestania u¿ytkowania gospodarczego w 1996 roku zachodzi powolny proces regeneracji lasu. Poruszanie siê po tej czê¶ci Parku Narodowego u³atwiaj± szlaki turystyczne, a g³ówn± atrakcj± jest wie¿a widokowa przy Kosym Mo¶cie.

MUZEUM PRZYRODNICZO - LE¦NE BIA£OWIESKIEGO PARKU NARODOWEGO - wystawa przedstawia florê i faunê Bia³owieskiego Parku Narodowego; organizowane te¿ s± wystawy czasowe. Muzeum znajduje siê na terenie Parku Pa³acowego. W okresie letnim muzeum czynne codziennie w godz. 9.00 - 17.00 (poza sezonem nieczynne w poniedzia³ki); bilety do nabycia na miejscu (bilet normalny - 10 z³; ulgowy - 5 z³).

  • ¦cie¿ki przyrodnicze:
    • ¯ebra ¯ubra - 3 km
    • Szlak Dêbów Królewskich - 1km,
    • Miejsce Mocy - 500 m (z doj¶ciem - 2 km),
    • Krajobrazy Puszczy - 5 km koñczy siê w O¶rodku Edukacji Le¶nej "Jagielloñskie",
    • Drzewa Puszczy -2,5 km

MIEJSCE MOCY - ¶cie¿ka przyrodnicza utworzona w 1996 r. Nazwa pochodzi od u¿ywanego w radiestezji okre¶lenia dla obszarów o pozytywnym promieniowaniu. W Puszczy jest kilka takich miejsc. To - po³o¿one w oddziale 495 B jest najlepiej poznane i specjalnie przygotowane dla turystów i wszystkich tych, których interesuje przesz³o¶æ. Wg niektórych badaczy s± przes³anki, aby uznaæ ten obszar za miejsce kultu Pras³owian, b±d¼ kultur przeds³owiañskich. Jedna z puszczañskich legend mówi o miejscu tajemnym, w którym zbierali siê wtajemniczeni, by wykorzystuj±c moc w³asn± i kamieni specjalnie u³o¿onych w kr±g odganiaæ z³e moce i wszelkich wrogów. Przy ¶cie¿ce ro¶nie wiele drzew o ciekawym kszta³cie. Obficie wystêpuje tu g³óg oraz dzika jab³oñ - wg niektórych badaczy jest to dowód na to, ¿e funkcjonowa³o tu okresowe obozowisko pasterzy wypasaj±cych w XIX w. byd³o w lesie. Niedaleko kamiennego krêgu jest zag³êbienie wype³nione wod±. Przy ¶cie¿ce jest te¿ ciekawy, wykonany przez wspó³czesnych ju¿ ludzi betonowy pomnik z prawos³awnym krzy¿em oraz odciskiem ludzkiej stopy. Niektóre podania wi±¿± go z jakim¶ dziwnym wydarzeniem przy budowie kolei do Bia³owie¿y ponad 100 lat temu. Miejsce Mocy znajduje siê w s±siedztwie uroczyska Czerlon - wiecznego bagniska, w s±siedztwie którego mieli swoje budy smolarze, wêglarze i dziegciarze.

UROCZYSKOSTARA BIA£OWIE¯A - w miejscu dawnej osady puszczañskiej grupa 24 pomnikowych dêbów nosz±cych imiona polskich królów i ksi±¿±t litewskich zwi±zanych z dziejami Puszczy Bia³owieskiej zwana SZLAKIEM DÊBÓW KRÓLEWSKICH (d³ugo¶æ ¶cie¿ki ok. 500 m). Wg legendy, miejsce to zwi±zane jest z pierwszym ksi±¿êcym czy te¿ królewskim dworem w Puszczy, a najstarsze dêby posadzone by³y prawdopodobnie jako ¶wiête drzewa Litwinów. Znajduje siê tu równie¿ miejsce przeznaczone do organizacji ognisk i imprez plenerowych. Bilety wstêpu do kupienia w Biurze Us³ug Turystycznych PTTK (normalny - 4,5 z³; ulgowy

K£ADKA "¯EBRA ¯UBRA" - pierwsza le¶na ¶cie¿ka zosta³a wybudowana w latach 1978-1980 wg projektu le¶niczego Jacka Wysmu³ka. Rosn± przy niej pomnikowe drzewa. ¦cie¿ka biegnie g³ównie przez podmok³e lasy oraz dawne zarastaj±ce ³±ki w dolinie Narewki. By u³atwiæ przej¶cie wybudowano groble i k³adki. W uroczysku Knihiniówka znajduje siê niewielka wiata. Poniewa¿ ¶cie¿ka prowadzi przez lasy gospodarcze, poznaæ mo¿na ró¿ne metody zagospodarowania lasu i czynnej przyrody w tak ró¿nych warunkach przyrodniczo-le¶nych. Na uwagê zas³uguj± zabiegi s³u¿±ce uzyskaniu naturalnego odnowienia drzew oraz ich pielêgnacji - pierwsza taka powierzchnia jest przy wej¶ciu na ¶cie¿kê od strony Bia³owie¿y.

SZLAKI TURYSTYCZNE (ZNAKOWANE) NA TERENIE PUSZCZY BIA£OWIESKIEJ (WYCHODZ¡CE
Z BIA£OWIE¯Y)


BIA£OWIE¯A - HAJNÓWKA (zielony - 25 km) - szlak biegnie przez Rezerwat Krajobrazowy im. W³adys³awa Szafera, który chroni florê i faunê Puszczy Bia³owieskiej oraz kurhany z X - XIII wieku. Szlak prowadzi do Rezerwatu ¯ubrów, w którym mo¿na zobaczyæ zwierzêta ¿yj±ce w Puszczy. W po³owie trasy szlak przecina szosê Bia³owie¿a - Hajnówka przechodz±c przez Parking Zwierzyniec. Szlak koñczy siê w Hajnówce.

BIA£OWIE¯A - TOPI£O (¿ó³ty - 19 km) - szlak biegnie g³ównymi drogami puszczañskimi przez rezerwaty: "Podcerkwa", "Berezowo", "Olszanka My¶liszcze", "Michnówka". Chroni± one przede wszystkim miejsca bytowania motyli dziennych i kra¶ników. Szlak koñczy siê w le¶nej osadzie Topi³o, gdzie znajduje siê koñcowy przystanek kolejki w±skotorowej, a tak¿e ciekawe miejsce na odpoczynek pod drewnian± wiat±. Wokó³ znajduj±cych siê tam stawów poprowadzono ¶cie¿kê edukacyjn± "Le¶ne osobliwo¶ci".

BIA£OWIE¯A - CZERLONKA - OSADA ZWIERZYNIEC (niebieski - 17 km) - szlak rozpoczyna siê przy zabytkowym, drewnianym dworcu Bia³owie¿a Towarowa, prowadzi przez wsie Podolany I i Podolany II, do O¶rodka Edukacji Le¶nej "Jagielloñskie". Dalej biegnie Trybem Jagielloñskim do Czerlonki, a stamt±d do Osady Zwierzyniec.

BIA£OWIE¯A - "MIEJSCAMI PAMIÊCI NARODOWEJ" (czerwony - 14 km) - szlak rozpoczyna siê w Bia³owie¿y i biegnie przez ca³± miejscowo¶æ (ul. Waszkiewicza, ul. Tropinka, przez Park Dyrekcyjny, ul. Browska, ul. Wojciechówka). Czê¶ciowo pokrywa siê ze ¶cie¿k± edukacyjn± "Krajobrazy Puszczy". Nastêpnie niedaleko zabytkowego dworca Bia³owie¿a Towarowa do O¶rodka Edukacji Le¶nej "Jagielloñskie", i dalej przez wsie Podolany I i II docieraj±c do Bia³owie¿y. Na trasie znajduj± siê miejsca martyrologii z oresu II wojny ¶wiatowej: przy Drodze Browskiej - miejsce stracenia 22 mieszkañców Bia³owie¿y w dniu 14.08.1942 roku i 200 mieszkañców Hajnówki w dniu 24.12.1942 roku; Stara ¯wirownia przy drodze z OEL "Jagielloñskie" w kierunku Podolan oraz przy ul. Granicznej niedaleko dawnego dworca PKP Bia³owie¿a Pa³ac.

BIA£OWIE¯A - SIEMIANÓWKA (niebieski - 41 km) - szlak prowadzi przez Pogorzelce. Nastêpnie biegnie przez uroczysko Stara Bia³owie¿a (znajduje siê tutaj Szlak Dêbów Królewskich). Szlak przebiega przez Gruszki, Babi± Górê (znajduje siê tam wie¿a widokowa). Szlak biegnie przez Obrêb Ochronny Hwo¼na. Koñczy siê w Siemianówce, gdzie znajduje siê prawos³awna cerkiew p. w. ¦w. Jerzego Zwyciêzcy z XVIII wieku. Ciekawostk± jest fakt, ¿e wie¶ le¿y poni¿ej poziomu wody Zalewu Siemianówka i jest chroniona wa³em przed zalaniem.

BIA£OWIE¯A - NAREWKA (¿ó³ty - 21 km) - trasa szlaku biegnie przez wie¶ Pogorzelce i Uroczysko Stara Bia³owie¿a (gdzie znajduje siê Szlak Dêbów Królewkich). Szlak prowadzi Drog± Narewkowsk± przez Janowo do Narewki.

SZLAKI TURYSTYCZNE (ZNAKOWANE)
W OBRÊBIE OCHRONNYM HWO¬NA

KOSY MOST - MASIEWO (tzw. Wilczy Szlak, zielony - 16 km) - szlak znajduje siê na terenie Bia³owieskiego Parku Narodowego. Rozpoczyna siê w Uroczysku Kosy Most, gdzie postawiono wie¿ê widokow±, przeznaczon± g³ównie do obserwacji ptaków w dolinie Narewki. W miejscu tym szlak ³±czy siê ze szlakiem niebieskim biegn±cym z Bia³owie¿y oraz zielonym - z Narewki. Dalej szlak prowadzi do uroczyska "Wilczy Szlak", znajduje siê tu ostoja dorodnych drzewostanów dêbowych. Szlak prowadzi le¶nymi drogami do uroczyska "G³uszec". Szlak biegnie przez Obrêb Ochronny Hwo¼na, koñcz±cy siê w Masiewie, na tzw. Polanie Masiewskiej.

MASIEWO - UROCZYSKO "G£USZEC" - MASIEWO (czerwony - 6,5 km) - jest to szlak okrê¿ny wokó³ dawnego rezerwatu "G³uszec", w³±czonego w 1996 roku do Bia³owieskiego Parku Narodowego. Znajduj± siê tam torfowiska wysokie i wiele gatunków chronionych ro¶lin (np. wid³ak cyprysowy). Szlak czê¶ciowo pokrywa siê z Wilczym Szlakiem i biegnie przez Obrêb Ochronny Hwo¼na. Rozpoczyna siê w osadzie Zamosze niedaleko Masiewa i koñczy w jej pobli¿u na Polanie Masiewo.

"CARSKA TROPINA" (czarny - 4 km) - jest to dawna droga my¶liwska, rozpoczynaj±ca siê przy wie¿y widokowej na Kosym Mo¶cie (na szlaku zosta³y wybudowane k³adki i punkt widokowy nad rzek± Narewk±).
Rezerwaty przyrody
Na terenie Nadle¶nictwa Bia³owie¿a znajduje siê 7 rezerwatów przyrody o ³±cznej powierzchni 
4 302,92 ha:

  • Krajobrazowy im. W³adys³awa Szafera: w N. Bia³owie¿a - 656,15 ha; (³±cznie1356,91 ha); le¶ny, czê¶ciowy; przekrój wszystkich g³ównych siedlisk le¶nych Puszczy oraz miejsca pamiêci.
  • Koz³owe Borki: (1995 r.) 266,97 ha; czê¶ciowy; le¶ny (ochrona m.in.. Borealnej ¶wierczyny na torfie).
  • Podolany: (1995 r.) 15,10 ha; czê¶ciowy; le¶ny (ochrona starych dêbów)
  • Podcerkwa: (1995 r.) 228,12 ha; czê¶ciowy; faunistyczny (ochrona rzadkich motyli dziennych i kra¶ników, w tym form endemicznych)
  • Pogorzelce: (1974 r.) 7,63 ha; le¶ny (ochrona d-stanu lipy i dêbu); czê¶ciowy - pow. Badawcza
  • Wysokie Bagno: (1979 r.) 78,92 ha; czê¶ciowy; le¶ny (chroni borealn± ¶wierczynê na torfie oraz miejsce ¿erowania bobrów); pow. badawcze.

copyright: stelmach